Kwiatowe inspiracje
Jednym z głównych zagrożeń dla pszczół jest utrata siedlisk, a tym samym bazy pokarmowej i lęgowej. Zmiany w użytkowaniu terenu, rosnąca powierzchnia miast i areałów upraw, gęsta zabudowa terenu, częste koszenie trawników i łąk, ogrody pozbawione kwitnących roślin - to tylko niektóre ze zmian niesprzyjających tym owadom. Pszczoły powiązane są z innymi gatunkami roślin i zwierząt skomplikowaną siecią zależności, dlatego też negatywne czynniki mogą odbić się nie tylko na populacji pszczół, ale na całym ekosystemie.
Człowiek, jako część tej sieci, może podjąć wiele działań mających pozytywny wpływ na środowisko życia pszczół. Jednym z podstawowych i prostych kroków, które może podjąć absolutnie każdy, jest sadzenie roślin obfitujących w pokarm – pyłek i nektar. „Kwietne stołówki” mogą powstawać w ogrodach przydomowych, na balkonach, w ogródkach działkowych, a także w przestrzeni publicznej – w parkach, na miejskich rabatach i klombach. Bardzo ważne jest również zapewnianie bazy lęgowej, np. pozostawianie dzikich zakątków w ogrodzie, czy przygotowanie domków dla owadów. Istotną rolę pełni również edukacja – zwiększanie świadomości i wiedzy o roli zapylaczy i zagrożeniach, powinno być podstawą wszelkich działań na rzecz pszczół.
Zacznijmy jednak od tego, co najprostsze i przyjemne - od sadzenia kwiatów. Na szczęście roślin przyjaznych pszczołom jest bardzo wiele, możemy więc bez problemu wybrać rośliny, które jednocześnie spodobają się nam i pszczołom. Przede wszystkim, zastanówmy się, jaką powierzchnią do obsadzenia dysponujemy. Czy będzie to jedna skrzynka na balkonie, czy też może jakaś część ogrodu przydomowe lub działkowego?
Drzewa dla pszczół
Jest wiele gatunków drzew, które dostarczają pyłku i nektaru pszczołom. Wśród nich na pierwszym miejscu warto wymienić drzewa owocowe, które przyniosą korzyści w postaci owoców również nam i innym zwierzętom. Drzewa owocowe kwitną dość wczesną wiosną, dlatego są ważnym źródłem pokarmu dla owadów.
Możemy też wybrać inne gatunki, które pięknie się rozrastają dając nam cień i schronienie w upalne dni, a pszczołom pokarm. Niektóre drzewa dają pszczołom pokarm w pośredni sposób, to znaczy poprzez spadź.
Bzyczące krzewy
Liczne krzewy również zapewniają pszczołom pokarm. Dzięki różnym odmianom kolorystycznym możemy skomponować w ogrodzie mozaikę odcieni i barw, jaką tylko sobie wymarzymy.
Wczesną wiosną zanim jeszcze zakwitnie większość roślin, pszczoły korzystają z pyłku wiatropylnej leszczyny. Nieco później chętnie przylatują też do mahonii, różnych gatunków wierzb, a także porzeczek. W tych ostatnich gustuje szczególnie pszczolinka ruda.
Rośliny wczesnej wiosny
Gdy przyroda budzi się do życia, pszczoły z trudem mogą znaleźć dla siebie pożywienie. Dlatego tak ważne jest przygotowanie ogrodu, a nawet balkonu tak, by już od marca pszczoły znalazły tam smakołyki. Przebiśniegi, krokusy, ranniki i cebulice to rośliny, które wczesną wiosną będą cennym źródłem pokarmu. W kwietniu i maju pojawia się już coraz więcej roślin takich jak zawilce, kokorycz, w ogrodach zakwitają bergenie i gajowiec żółty. Trawniki i łąki żółcą się mniszkiem, który my wykorzystujemy do celów leczniczych, a pszczoły chętnie zbierają z niego pyłek i niewielkie ilości nektaru.
Letnia feeria barw
Maj, czerwiec i lipiec to miesiące obfitości – kształtów, kolorów, odmian. Ogrody i balkony stają się prawdziwymi oazami pełnymi pyłku i nektaru, o ile posadzimy w nich odpowiednie rośliny. Niektóre gatunki, tak bardzo popularne w polskich ogrodach i na balkonach nie dają jednak pszczołom pożywienia lub dają go bardzo niewiele. Należą do nich chociażby pelargonie, czy surfinie. Dlatego też warto oprócz tych roślin zasadzić te przyjazne pszczołom. Wśród nich warto wymienić między innymi zioła, które przyciągają do swoich kwiatów zapylacze, ale oczywiście trzeba im wpierw pozwolić zakwitnąć. Oregano, tymianek, rozmaryn i cząber będą świetną kwietną stołówką, ale kwitnącą w dość stonowanych barwach. Z kolei dalie, cynie, pysznogłówka (bergamotka) i kosmosy (onętki) zapewnią w ogrodzie prawdziwą feerię barw, kolorów i różnorodnych kształtów. Warto zadbać o tę różnorodność, bo pszczoły są bardzo różne, mają różne potrzeby i możliwości – z niektórych kwiatów skorzystają tylko trzmiele, a inne chętnie odwiedzą miesierki.
Późne lato
Gdy dni robią się już wyraźnie coraz krótsze, a poranki chłodniejsze, do ogrodów wkraczają nowe gatunki ozdobnych roślin, którymi interesują się również pszczoły. Piękne i kolorowe jeżówki, wysokie i sztywne rudbekie, ogniste aksamitki, a we wrześniu także zimowit jesienny wprowadzają na rabaty i do skrzynek balkonowych odrobinę spokoju, ale i ciepłych barw. Stale kwitnie też lawenda i kocimiętka, którą cenią nie tylko pszczoły.
Jesienne nastroje
Jesień należy w ogrodzie do wrzosów. Różne odmiany kolorystyczne mogą ożywić ogrody i balkony, nawet gdy pogoda nie zachęca do spacerów. Astry, dalie, lawenda i dzielżan nadal dostarczają pszczołom coraz trudniej dostępnego pokarmu. Wśród pięknych i delikatnych roślin warto wymienić też zawilca japońskiego, który jest chętnie odwiedzany choćby przez trzmiele. Pszczoły możemy spotkać nawet w chłodne dni, zwłaszcza trzmiele, które dzięki futerku poszukują pokarmu bez względu na warunki na zewnątrz. Zbliża się już czas zimowego uśpienia, kiedy warto pomyśleć o wsadzeniu w ziemię cebulek z myślą o przyszłym roku.
Planując sadzenie roślin pamiętajmy, by stworzyć im tzw. taśmę pokarmową, czyli dostarczać pokarm o każdej porze roku.