O Pszczołach
Miód to nie wszystko – bogaty świat niezastąpionych zapylaczy.
Fascynujący Świat Pszczół
Pszczoły najczęściej kojarzymy z miodem, mieszkaniem w gwarnym ulu. Te skojarzenia są właściwe, ale tylko w odniesieniu do jednego gatunku – pszczoły miodnej. W Polsce żyje natomiast prawie 470 gatunków pszczół, z których wszystkie poza pszczołą miodną są dzikie i nie wytwarzają miodu. Co więcej, większość z nich gniazduje samotnie.
Pszczoły są niezwykle ważne dla całego ekosystemu, w tym również dla człowieka. Różne gatunki tych owadów zapylają bowiem różne rodzaje roślin (przenoszą pyłek z jednego kwiatu na inny). Bez zapylania wiele z nich nie mogłoby się rozmnażać i wytwarzać owoców lub ich uprawy dawałyby niewielkie plony, a owoce byłyby małe i zdegenerowane. Globalna wartość zapylania szacowana jest na 235 mld do 0,5 tln (tryliona) dolarów.
470
Liczba gatunków pszczół w Polsce.
220
Liczba gatunków zagrożonych wyginięciem.
Wybrane gatunki pszczół
Makatka zbójnica
Duża żółto-czarna pszczoła z małym owłosieniem, przypominająca osę. Na końcu odwłoka ma kolec do obrony terytorium. Tworzy mięciutkie gniazda wyściełane włoskami z liści.
Pszczoła miodna
Najbardziej znana pszczoła, udomowiona dla produkcji miodu. Tworzy duże rodziny i korzysta z wielu gatunków roślin. Potrafi komunikować się za pomocą tańca, przekazując informacje o kwiatach.
Smuklik złotawy
Mała pszczoła o złotawym połysku. Gniazduje w piaszczystych glebach, tworzy społeczności, gdzie starsze siostry pomagają matce.
Pszczolinka ruda
Pszczoła z pomarańczowymi włoskami. Lubi pyłek i nektar z kwiatów porzeczki i agrestu. Ma około centymetra długości.
Trzmiel ziemny
Przyjazna, pękata pszczoła z gęstym futerkiem zabarwionym na żółto, czarno oraz biało. Tworzy społeczności do 1000 osobników. Często przebywa w opuszczonych gniazdach gryzoni.
Trzmiel kamiennik
Prawie cały czarny trzmiel z czerwonym końcem odwłoka. Zapyla 360 gatunków roślin, najczęściej odwiedza żółte kwiaty.
Kornutka
Rzadka pszczoła, u której samców charakterystyczną cechą są czułki długości ciała. Ten gatunek czerpie pożywienie z bardzo wąskiej grupy roślin – najczęściej roślin motylkowych.
Zadrzechnia fioletowa
Największa pszczoła w Polsce, 25-30 mm. Uznana za wymarłą do 2016 r., obecnie powraca dzięki ociepleniu klimatu. Czarny odwłok, fioletowe skrzydełka. Gniazduje w martwym drewnie.
Murarka ogrodowa
Najbardziej znana pszczoła samotna, 8-12 mm. Aktywna od marca, zasiedla domki dla owadów z trzciny lub bambusa. Ważny zapylacz drzew owocowych.
Nożycówka
Nieduża pszczoła (niecały centymetr długości), która swoją nazwę zawdzięcza kształtowi żuchwy. Nożycówka ma skąpie owłosienie i ciemną barwę. Odwłoki samców tych pszczół są natomiast charakterystycznie zakrzywione.
Dowiedz się więcej i poznaj fascynujące życie pszczół.
Od kilku dekad naukowcy obserwują spadek populacji pszczół.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) oraz Komisja Europejska oceniają, że w Europie wyginięcie grozi blisko 1 z 10 gatunków pszczół. Liczebność populacji 37% gatunków natomiast maleje. Należy jednak wspomnieć, że te statystyki są niepełnie, ponieważ brakuje szczegółowych danych co do 56,7% gatunków.
Czynniki szkodliwe dla pszczół:
Choroby i pasożyty (m.in. warroza i nosemoza)
Brak wystarczającego zróżnicowania pokarmu
Likwidacja łąk i ogródków – brak pożywienia i przestrzeni do budowy gniazd
Zmiana klimatu – zmiana terminarza kwitnienia roślin, które są pokarmem dla pszczół
Fale elektromagnetyczne – zakłócenia nawigacji pszczół
Rośliny inwazyjne – brak pokarmu po przekwitnieniu
Jak Pomagać
Zadbaj o dzikie pszczoły!
Każdy z nas może poprawić warunki życia pszczół. Jest to szczególnie ważne w przypadku dzikich gatunków, które w większości nie mają zapewnionych miejsc na gniazda czy opieki pszczelarzy. Sprawdź, jak możesz pomóc.